Seeing translation criticism with a sociological eye: The Left Hand of Darkness

Bu çalışmada, Ursula K. Le Guin’in 1969 yılında yayımlanan The Left Hand of Darkness romanının Türkçe çevirisi, Antoine Berman’ın çeviri eleştirisi modeli çerçevesinde, Bourdieucü sosyolojik yaklaşımla ele alınmıştır. Eser, Ümit Altuğ tarafından çevrilmiş ve 1993 Karanlığın Sol Eli başlığı ile Ayrıntı Yayınları yayımlanmıştır. Çalışmada bu eserin seçilmesinin sebebi, feminist bilimkurgunun ilk örneklerinden olması konusuyla dili bakımından Türkçeye çevrilmesinde olası zorlukların bulunmasıdır. Toplumdaki toplumsal cinsiyet algısı dil aracılığıyla kurulur yeniden üretilir. Bunun en önemli biri de İngilizcede olduğu gibi bazı dillerde cinsiyetli adılların (he/she/it) Sözkonusu bilimkurgu eseri cinsiyetsiz (androjen) insanların yaşadığı bir gezegende geçmekte erkek gözlemci aktarılmaktadır. Toplumsal dilin kesişme noktasındaki sorun da burada ortaya çıkar, çünkü Türkçede adıl yoktur. yüzden Türkçesinden okuyanlar eser üzerinden gerçekleştirilen tartışmaları takip edememektedirler. Yayınevi veya çevirmen, dipnot önsöz üstmetinsel müdahalelerde bulunmadığı için, erek metinde mesele yeterince ön plana çıkamamıştır. Dolayısıyla uyarınca çevirisinin yapılmasının çevirinin çok katmanlı yapısı yazarın kendine özgü dünyası göz önünde bulundurularak yapılması gerektiği çıkmıştır.